انواع کانتینر؛ مشخصات، کاربردها و تفاوتها
7, فروردین , 1403جنرال کارگو؛ نوع محمولههای قابل حمل با کشتی + مزایا و معایب
7, فروردین , 1403همه آنچه باید درمورد شیپینگ اوردر و مراحل آن بدانید
یکی از اسناد مهمی که در حمل دریایی باید توسط کشتیرانی صادر شود، شیپینگ اوردر یا سند سفارش حمل دریایی است. برگه سفارش حمل حاوی اطلاعات مهمی است و باید ابتدا توسط فروشنده تأیید و سپس به کشتیرانی ارسال شود. این سند نشان میدهد که تجهیزات و فضای کافی برای حمل محموله در کشتی وجود داشته و قابل رزرو است.
شیپینگ اوردر چیست؟
شیپینگ اوردر یا سفارش حمل دریایی (به انگلیسی Shipping Order) که بهاختصار SO گفته میشود، یکی از اصطلاحات حمل و نقل دریایی است. این اصطلاح از دو واژه Shipping و Order تشکیل شده که بهترتیب بهمعنای «حمل دریایی» و «سفارش یا دستور» هستند. بنابراین، از این اصطلاح فقط در حمل و نقل دریایی استفاده خواهد شد.
شیپینگ اوردر سندی است که توسط خطوط کشتیرانی صادر میشود. این سند درواقع تأیید میکند که تجهیزات و فضای کشتی برای حمل و نقل محموله قابل رزرو و در دسترس خواهد بود. از طرفی، این سند اطلاعاتی درمورد زمان حمل، شماره کشتی، مقاصد تحویل کانتینرها، مقدار محموله، نوع کالاها و همینطور مهلت ارسال محموله به گیرنده ارائه میکند که برای حمل کارآمد و دقیق دریایی الزامی است.
شیپینگ اوردر عنصری کلیدی در سادهسازی فرایند حمل و نقل دریایی است. از طریق این سند اطمینان حاصل میشود که تمامی طرفهای درگیر در حمل و نقل یک محموله، اطلاعات کافی، واضح و مختصر دارند. به همین دلیل، سند سفارش حمل دریایی نقشی مهم و حیاتی در تجارت بینالمللی ایفا میکند؛ یعنی جایی که دقت و جزئیات در درجه اول اهمیت قرار دارند.
سند SO اغلب با سایر اسناد حیاتی حمل مانند لیست بستهبندی و فاکتور تجاری ارائه میشود تا مشتری جزئیات بیشتری درمورد محمولهها داشته باشد. در برخی کشورها به Shipping Order، سفارش آزادسازی کانتینر (CRO) یا مرجع خروج (ATW) نیز گفته میشود.
چه کسی شیپینگ اوردر را صادر میکند؟
سند سفارش حمل دریایی توسط حامل محمولهای که برای ارسال آن برنامهریزی شده، صادر خواهد شد. در اکثر موارد، حامل، شرکتی است که کشتیها را در مسیر دریایی اداره میکند. برای مثال، Maersk یک شرکت حمل و نقل است که کشتیها را برای حمل انواع کالاها در سراسر جهان اداره میکند. بنابراین، شرکت مرسک بهعنوان حامل، وظیفه صدور شیپینگ اوردر را دارد.
در برخی موارد، ممکن است سند سفارش حمل دریایی توسط نماینده یا ارگانی صادر شود که بهعنوان نماینده شرکت حملکننده محموله شناخته میشود.
چه اطلاعاتی در شیپینگ اوردر ثبت میشود؟
هیچ الگوی استاندارد یا ثابتی برای صدور سند سفارش حمل دریایی یا SO وجود ندارد. اما اکثر شرکتهای کشتیرانی اطلاعات زیر را در شیپینگ اوردر ثبت میکنند.
جزئیات ارسالکننده کالا (Shipper Details)
فرستنده یا ارسالکننده کالا کسی است که محموله را از طریق کشتی برای شخص دیگری که گیرنده نامیده میشود، ارسال خواهد کرد. جزئیاتی مانند نام و آدرس فرستنده در شیپینگ اوردر ثبت میشود. بنابراین بهراحتی میتوان مکان فرستنده یا ارسالکننده را بدون دردسر پیدا کرد.
نام کشتی و شماره سفر (Vessel Name and Voyage Number)
در این بخش از سند شیپینگ اوردر، اطلاعاتی مانند نام کشتی و شماره مسیر یا شماره سفر ثبت میشود.
نوع تجهیزات مورد استفاده برای حمل کالاها یا نوع کانتینر (Container Type)
در این بخش نوع کانتینری که برای حمل کالاها استفاده شده ثبت خواهد شد. نوع تجهیزات بسیار مهم است، چون کمک میکند حملکننده کانتینرهای درست را سفارش دهد. ازجمله کانتینرهایی که بهعنوان تجهیزات حمل استفاده میشوند به شرح زیر هستند:
- کانتینرهای یخچالی
- کانتینرهای همهمنظوره یا معمولی
- کانتینرهای روباز
- کانتینرهای عایقبندیشده
- کانتینرهای تاشو
نوع کالاها (Type of Cargo)
در این بخش از سند حمل دریایی، نوع کالاها ثبت خواهد شد.
محل دریافت کانتینر خالی (Pick Up Location)
محل دریافت کانتینر خالی، همان جایی است که باید کانتینر خالی برای بارگیری کالاها برداشته شود.
VGM Cut Off
جِرم ناخالص تأییدشده به همراه زمان و تاریخ باید گزارش شود.
جزئیات فورواردر یا حملکننده کالا (Forwarder Details)
فورواردر همان شرکت حمل و نقلی است که کالاها را حمل خواهد کرد. در مواردی که فرستنده و شرکت حمل و نقل یکی باشند، این بخش در سند شیپینگ اوردر خالی میماند. در چنین شرایطی، سند سفارش حمل دریایی برای فرستنده یا نمایندگان منسوب به آن صادر خواهد شد.
شماره بارنامه (Bill of Lading Number)
بارنامه سندی بسیار مهم برای انواع روشهای حمل و نقل است که باید توسط شرکت حملکننده صادر شود. از شماره بارنامه برای ردیابی یک محموله در طول مدت حمل و همچنین برای ترخیص و عبور از گمرکها استفاده میشود. بنابراین، اطلاعات و شماره بارنامه باید در شیپینگ اوردر ثبت شود.
CY Cut Off
بهمفهوم آخرین زمان و تاریخی است که شرکت حملکننده میتواند کانتینرها را پذیرش کند.
محل دریافت کالاها (Place Of Receipt)
محل دریافت کالاها همان مکانی است که کالاها باید به حملکننده تحویل داده شوند. این محل، محل تحویل نهایی خواهد بود که کانتینرهای خالی باید دریافت شوند. برای مثال، اگر محمولهای محصور در خشکی باشد، محل دریافت کالا میتواند انبار کانتینر داخلی یا محوطه کانتینرها باشد.
بندر بارگیری کالاها (Port of Loading)
بندر بارگیری همان بندری است که کانتینر باید در کشتی بارگیری شود. پورت بارگیری بهعنوان بندر مبدأ نیز شناخته میشود.
محل تحویل کالاها (Place of Delivery)
محل تحویل مکانی است که حملکننده برای تحویل کالاها به گیرنده تعیین کرده است. در برخی مواد که محل تحویل کالاها از بندر دورتر است، باید هزینهای جداگانه برای حمل آن پرداخت شود تا کانتینر از طریق حمل و نقل دریایی یا زمینی به محل نهایی تحویل داده شود.
بندر تخلیه کالاها (Port of Discharge)
بندر تخلیه مکانی است که کشتی به آن وارد و کالاها به گیرنده تحویل داده میشوند. بنابراین مسئولیت کالاها از بندر تخلیه به بعد بر عهده گیرنده خواهد بود. پورت تخلیه بهعنوان بندر مقصد نیز شناخته میشود.
بندر انتقال یا حمل و نقل کالاها (Transshipment port)
زمانی که یک کانتینر باید از یک کشتی باری به کشتی دیگری منتقل شود، به بندری میرسد که به آن بندر انتقال کالاها یا بندر حمل و نقل میگویند.
قطع سند (Document Cut Off)
قطع سند بهمفهوم زمان و تاریخی است که دستورالعملهای حمل باید برای شرکت حملکننده ارسال شود. تأخیر در ارسال دستورالعملها در موعد مقرر، علاوهبر هزینه تأخیر ممکن است باعث برگشتخوردن سفارش حمل دریایی شود.
پایانه بازگشت کانتینر (Return Location)
پایانه یا محل بازگشت مکانی است که کانتینر بارگیریشده باید به آن برگردانده شود.
مراحل شیپینگ اوردر چیست؟
در این بخش به بررسی مراحل شیپینگ اوردر میپردازیم.
اطلاع از سرویسهای شرکت حملکننده
در اولین مرحله از شیپینگ اوردر، مشتری با شرکت حمل و نقل تماس گرفته و کارشناسان شرکت حملکننده مطابق نیازهای فرستنده، فایلی ارائه خواهند کرد. در این فایل اطلاعاتی مانند مسیرهای حمل، شرایط حمل، زمان حمل، کلیه هزینههای حمل و استعلام قیمت درج میشود.
نرخ اعلامی توسط شرکت حملکننده باید شامل موارد زیر باشد تا مشتری انتخاب درستتری داشته باشد:
- هزینه صدور بارنامه
- هزینه کارمزد در ترمینال
- هزینه اصلاحیه بارنامه
- هزینه حق توقف
- هزینه متمم
هزینههای فوق هر سال توسط سازمان بنادر و دریانوردی یا انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته اعلام میشود.
انتخاب شرکت حمل و نقل
با توجه به اینکه مشتری معمولاً از چندین شرکت حملکننده استعلام میگیرد، بنابراین در این مرحله باید کلیه شرایط و قیمتها را بررسی و درنهایت شرکت حملکننده را انتخاب کند. جزئیات حمل و نرخ در سندی به نام Freight Quotation به مشتری ارائه میشود. این سند مکتوب بوده و در آن علاوه بر مشخصات کالاها و بستهبندی آنها، مدت اعتبار نرخ حمل نیز درج میشود.
تأیید نرخ شرکت حمل و نقل
در این مرحله، مشتری باید نرخ حمل ارائهشده توسط حملکننده را تأیید و برای رزرو کانتینر (Booking Container) درخواستی برای شرکت کشتیرانی ارسال کند که همان تأیید نرخ (Freight Rate Confirmation) است. این درخواست باید حاوی اطلاعات زیر باشد:
- نرخ توافقشده با شرکت کشتیرانی
- نوع کالاها
- نوع بستهبندی کالاها
- نوع و تعداد کانتینرهای مورد نیاز
- بندر مبدأ
- بندر مقصد
- مقصد نهایی محموله
- مکان پرداخت هزینه حمل کالاها
ارائه شماره رزرو کانتینر توسط شرکت حملکننده
پس از تأیید استعلام قیمت توسط مشتری، شرکت حمل و نقل در پاسخ به درخواست کتبی فروشنده، شماره رزرو کانتینر (Booking No.) را برای او ارسال میکند. برخی شرکتهای حمل و نقل، در بعضی از مسیرها تعهدنامهای از صاحب کالا دریافت میکنند که Letter Of Indemnity نام داشته و در آن زمان اعلام شماره کانتینر درج شده است.
ارسال شماره رزرو و تعهدنامهها برای مشتری یا نماینده او
در این مرحله، شرکت حمل و نقل شماره رزرو کانتینر، تعهدنامهها، کلیه شرایط و نرخ توافقشده را بهصورت مکتوب اعلام میکند.
پیگیری مشتری توسط شرکت حمل و نقل برای ارسال اسناد
بخش ترافیک شرکت حمل و نقل با مشتری تماس میگیرد تا از زمان تقریبی تحویل اسناد به دفتر شرکت حمل و نقل مطلع شود.
اعلام زمان حرکت کشتی به مشتری
شرکت کشتیرانی زمان حرکت کشتی (Cut Off Time) و زمان تخمینی رسیدن (Estimated Time of Arrival) را به مشتری اعلام میکند تا قبل از بستهشدن لیست کشتی، مشتری اسناد را تحویل دهد. در بسیاری از موارد، این زمان تقریبی بوده و ممکن است تغییر کند، به همین دلیل لازم است چند بار پیگیری شود.
دریافت شیپینگ اوردر توسط مشتری
پس از اینکه مشتری کلیه اسناد لازم را برای شرکت کشتیرانی ارسال کرد، باید برای دریافت شیپینگ اوردر یا دستور حمل دریایی (Shipping Order یا Shipping Instruction) اقدام کند.
نکته مهم اینجاست: تا زمانیکه شیپینگ اوردر ارسال نشود، محموله در لیست انتظار کشتی قرار نخواهد گرفت؛ بنابراین شیپینگ اوردر باید قبل از حرکت کشتی ارسال شده و تأییدیه آن نیز دریافت شود.
پیگیری قرارگیری محموله در لیست اولین کشتی
پس از اینکه شیپینگ اوردر برای مشتری ارسال شد، باید برای قرارگرفتن محموله در لیست اولین کشتی (First Arrived Vessel) هماهنگیهای لازم را انجام دهد. به این ترتیب، محموله از کشتی جا نمیماند.
در برخی موارد، مانند بارگیری همزمان دو محموله یا عدم امکان دریافت محموله توسط خریدار در موعد توافقشده، ممکن است فروشنده درخواست نگهداری یا هولدکردن (Hold) کالاها را داشته باشد تا محموله فعلاً بارگیری نشود. در این شرایط، فروشنده باید روی سربرگ شرکت خود و بهصورت کتبی درخواست هولدکردن محموله را برای کشتیرانی ارسال کند.
در چنین شرایطی، تمامی هزینههای حق توقف کانتینر بر عهده فروشنده خواهد بود. وقتی زمان دریافت توسط خریدار تأیید شد، فروشنده باید مجدداً درخواستی برای آزادسازی کانتینر (Un-Hold) ارسال کند تا محموله در اولین کشتی بارگیری شود.
پیگیری برای دریافت پیشنویس بارنامه
در این مرحله، مشتری باید برای دریافت پیشنویس بارنامه، نام کشتی و زمان تخمینی رسیدن محموله به مقصد (ETA)، با کشتیرانی تماس بگیرد.
دریافت پیشنویس بارنامه
پیشنویس بارنامه باید توسط شرکت کشتیرانی برای مشتری ارسال شود. لازم است مشتری پیشنویس بارنامه را بهدقت بررسی کرده و درنهایت آن را تأیید کند.
ممکن است مشتری پس از بررسی پیشنویس بارنامه، چندین بار آن را اصلاح کند. بنابراین، بخش ترافیک باید این سند را بهسرعت اصلاح کرده و به کشتیرانی برای دریافت پیشنویس اصلاحشده اطلاع دهد. اصلاح پیشنویس تا زمانی ادامه پیدا میکند که مشتری آن را تأیید نهایی کند.
پیگیری برای دریافت بارنامه از کشتیرانی
پس از تأیید پیشنویس بارنامه، مشتری باید پس از حرکت کشتی و صدور صورتحساب توسط واحد حسابداری، دریافت بارنامه تاریخدار (Shipped On Board Dated) و صورتحساب (Invoice) را از کشتیرانی پیگیری کند.
دریافت بارنامه و صورتحساب
مشتری باید برای پرداخت هزینهها و تسویهحساب با کشتیرانی اقدام کند. پس از تسویهحساب، شرکت حمل و نقل اصل بارنامه (Original B/L) را برای مشتری ارسال خواهد کرد.
شیپینگ اوردر و تأییدیه رزرو چه تفاوتی دارند؟
تأییدیه رزرو (Booking Confirmation) و دستور سفارش حمل دریایی (Shipping Order) اطلاعات مشابهی را ارائه میکنند، اما شیپینگ اوردر اطلاعات بسیار بیشتری دارد که به آنها اشاره شد. از طرفی، تأییدیه رزرو بیشتر شامل اطلاعاتی از محموله و رزرو آن است، درحالیکه شیپینگ اوردر بیشتر حاوی اطلاعاتی درمورد نوع کانتینر، محل بارگیری و تخلیه، نام کشتی و شماره سفر، شماره بارنامه و… است. برخی شرکتها با توجه به حامل و مکان کالا، ممکن است سند شیپینگ اوردر و تأییدیه رزرو را ادغام کنند.
نکات مهم شیپینگ اوردر چیست؟
در زمان بررسی و تأیید شیپینگ اوردر به نکات زیر توجه کنید:
- انتخاب روش حمل و نقل درست و مناسب
- بستهبندی مناسب محموله
- بررسی و تأیید آدرس صحیح
- بررسی محدودیتها و قوانین حمل و نقل
- بررسی هزینههای اصلی و اضافی
نتیجهگیری
یکی از اسناد مهم در حمل دریایی، شیپینگ اوردر یا دستور حمل است. در این سند، اطلاعات بسیاری شامل نام کشتی، شماره سفر، اطلاعات محموله، نوع کانتینر، بندر مبدأ و مقصد، بندر تخلیه، اطلاعات فورواردر و… درج خواهد شد. مراحل شیپینگ اوردر نیازمند همکاری بیوقفه فروشنده با شرکت کشتیرانی است. در چنین شرایطی، همکاری با یک شرکت حمل و نقل حرفهای و معتبر میتواند تمامی نگرانیهای فروشنده و خریدار برای حمل اصولی و ایمن کالاها را برطرف کند.