حمل و نقل FCL و LCL؛ مزایا، معایب، تفاوتها و هزینهها
28, فروردین , 1403آشنایی با گواهینامه MSDS (برگه اطلاعات ایمنی مواد)
28, فروردین , 1403حمل سریع جادهای از سراسر جهان با مجوز کارنه تیر
در روشهای مختلف حمل و نقل، تلاش بر سهولت فرایندها و سرعتبخشیدن به جابهجایی کالاهاست. در همین راستا، اسناد و مدارکی برای روشهای حمل دریایی، هوایی و زمینی صادر میشود که بین کشورهای مختلف به رسمیت شناخته شده است. با توجه به اهمیت حمل زمینی برای بسیاری از کشورها، کنوانسیون TIR سندی با نام «کارنه تیر» طراحی کرده است که هدف اصلی آن تسهیل تردد کالاها بین کشورهای مختلف و افزایش سرعت رسیدن کالا به مقصد است. اگر برای حمل جادهای اقدام میکنید، دریافت این سند میتواند بسیاری از تشریفات گمرکی را ساده کرده و زمان رسیدن بار را کاهش دهد.
کارنه تیر چیست؟
کارنه تیر (به انگلیسی TIR Carnet) سند یا مجوزی بینالمللی است که برای تسهیل حمل و نقل سریع انواع کالاها و در چارچوب مقررات کنوانسیون TIR صادر خواهد شد. اصطلاح TIR مخفف عبارت Transports Internationaux Routiers یا International Road Transports بهمعنای «ترانزیت بینالمللی جادهای» است. بنابراین، استفاده از این سند نقش بسیار مؤثری در سرعتبخشیدن به فرایندهای عبور کالاها از گمرک کشوری به کشور دیگر خواهد داشت.
این سند در کشور مبدأ صادر شده و بهنوعی قرارداد بینالمللی ترانزیت زمینی است که در آن نام گمرکهای مجاز مبدأ و مقصد و مسیرهای مجاز برای حمل یک کالا توسط مأموران گمرک مشخص میشود.
زمانی که کالایی این سند را دریافت میکند، پلاک آبیرنگ TIR روی وسیلۀ نقلیه قرار میگیرد که بهمفهوم بهرهمندی متصدی حمل کالا از ضمانت TIR Carnet برای حمل بینالمللی است. در چنین شرایطی نهتنها کالا اجازۀ عبور از جادههای کشورهای عضو کنوانسیون TIR را داشته است، بلکه دیگر نیازی به تشریفات گمرکی نخواهد بود و شرکتهای حمل و نقل نیازی به دریافت مجوزهای گمرکی جداگانه نخواهند داشت.
هدف از صدور و رویه سند کارنه تیر چیست؟
تعداد برگهای سند TIR Carnet که به آن Volet گفته میشود حداقل 6 و حداکثر 20 برگ است که دارای شماره 1 و 2 بوده و در آن مشخصات کالاهای در حال حمل آمده است و روی این سند نیز شماره اسناد جداشدنی با هدف کنترل گمرکی قرار میگیرد.
درصورتیکه کالا تنها در مسیر بین گمرک مبدأ و مقصد حمل شوند، سند کارنه باید حداقل 2 برگ برای کشور مبدأ و 2 برگ برای کشور مقصد داشته باشد. برای هر کشوری که کالا از آن عبور میکند نیز باید 2 برگ صادر شود. اگر مکانی اضافی برای تخلیه و بارگیری کالا وجود دارد، باید 2 برگ دیگر از سند کارنه برای هر مکان صادر شود.
دریافت مجوز کارنه تیر نشان میدهد که بررسیهای گمرکی انجامشده روی کالاها در دیگر نقاط مسیر جادهای توسط طرفین به رسمیت شناخته شده است. بنابراین، مقامات گمرکی مبدأ و مقصد و طول مسیر حمل، الزامی به بازرسی وسیله ندارند، مگر اینکه استثنائاتی وجود داشته باشد.
لازم است بدانید که برای جلوگیری از سوءاستفاده، کشورهای عضو کنوانسیون TIR که در مسیر حمل کالا قرار دارند باید نمونه مهرهای بهکاربرده را برای یکدیگر ارسال کنند. در ادامه اهداف صدور این سند آمده است.
هدف صدور کارنه تیر
- حمل جادهای کالاها بدون نیاز به ارائه ضمانتنامه اضافی برای گمرک در مبدأ، مقصد و گمرکهای مسیر حمل؛
- کاهش هزینههای حمل و نقل جادهای؛
- تأکید روی استفاده از وسایل حمل استاندارد و مجاز؛
- امکان خرید کالا براساس روشهای یکسان و استاندارد؛
- کنترل و نظارت مشابه روی تمامی کالاها طبق مفاد مقررات کنوانسیون TIR؛
- ترویج و توسعۀ حمل و نقل جادهای بینالمللی؛
- بهحداقلرساندن دخالت مقامات ذیصلاح در حمل و نقل جادهای و تشریفات گمرکی خاص هر کشور؛
- افزایش سرعت ترانزیت کالاها
- تضمین حقوق و عوارض گمرکی تا سقف 50.000 دلار؛
- ارائه تسهیلات بهتر برای کنترل اسناد توسط گمرک؛
- کاهش نیاز به کنترل فیزیکی کالاها؛
- کاهش آسیب کالاها با حذف بازرسیهای مکرر.
کارنه تیر چطور سرعت حمل جادهای را بالا میبرد؟
کارنه تیر بهعنوان یک مجوز ترانزیت بینالمللی فقط برای یک سفر قابل استفاده بوده و طبق مقررات، کالاها مشمول کنترل گمرکی در مرزهای میانی کشورهای عضو کنوانسیون نخواهند شد. بنابراین، کالاها تنها در گمرک مبدأ و مقصد بازرسی شده و ترانزیت کالا از نقطه مبدأ به مقصد بدون توقف انجام میشود. درواقع، حذف بازرسیهای مکرر باعث سرعتبخشیدن به فرایند حمل و نقل میشود.
اصول اساسی و قوانین کارنه تیر در حمل و نقل کداماند؟
سیستم حمل و نقل جادهای بینالمللی TIR براساس 6 اصل اساسی کار میکند که به شرح زیر هستند:
- تمامی کالاها باید در کانتینرهای استاندارد یا وسایل نقلیۀ ایمن حمل شوند.
- حمل کالاها تنها باید با صدور سند گمرکی شناختهشده بینالمللی انجام شود.
- هرگونه اقدام کنترل گمرکی که در کشور مبدأ انجام شده است، باید توسط کشور مقصد و کشورهای مسیر پذیرفته شود.
- برای استفاده از کارنه تیر برای حمل کالاها باید مجوز قبلی گمرک (مقامات ملی) دریافت شود.
- طبق پیوست 10 کنوانسیون TIR در آگوست 2006، برای تأیید تخلیه کالاها، گمرک باید اطلاعات SafeTIR را برای مقامات گمرکی ارسال کند.
- در طول مدت حمل، عوارض و مالیاتها باید توسط شرکت بیمه معتبر بینالمللی پوشش داده شوند.
سند کارنه تیر چه بخشهایی دارد؟
یک دفترچه TIR Carnet دارای بخشهای مختلفی به شرح زیر است:
- صفحه جلد روی دفترچه؛
- مانیفست زردرنگ برای کالای گمرکی؛
- 2 عدد Volet سبز و سفید (پشتورو)؛
- تهچک جداشدنی؛
- گزارش تأییدشده؛
- صفحه آخر جلد.
چه مشخصاتی در کارنه تیر درج میشود؟
سند TIR Carnet به زبان فرانسوی صادر شده است، اما ممکن است صفحههای اضافی و ترجمهشده برای کشور مبدأ نیز داشته باشد. کلیه اطلاعاتی که در این سند درج میشوند به شرح زیر هستند:
- شماره سند کارنه تیر (شماره سری منحصربهفرد)؛
- نام و آدرس شرکت صادرکننده سند؛
- نام و آدرس شرکت معاملهکننده کالا؛
- نام و آدرس شرکت حمل و نقل کالا؛
- شماره ثبت شرکت معاملهکننده، صادرکننده و شرکت حمل و نقل؛
- تاریخ حمل (شامل تاریخ خروج از کشور مبدأ و ورود به کشور مقصد)؛
- کلیه جزئیات کالا شامل نام، وزن، تعداد، حجم و سایر جزئیات مهم؛
- امضای مجاز شرکت معاملهکننده، شرکت صادرکننده و شرکت حمل و نقل برای تأیید صحت اطلاعات.
چطور فرم کارنه تیر پر کنید؟
برای پرکردن کارنه تیر باید به نکات زیر توجه کنید:
- اطلاعات مربوط به هر وسیله نقلیه یا کانتینر باید بهصورت جداگانه بههمراه شماره ثبت، درج شود.
- تاریخی که در سند آمده است باید فرمت استاندارد yy/mm/dd را داشته باشد.
- نام و مکان ادارههای گمرک باید وارد شود.
- حذف یا بازنویسی در کارنه تیر مجاز نیست، بنابراین برای اصلاح سند نباید بخشی پاک شده و دوبارهنویسی شود، بلکه اشتباهات در سند باید با علامت ضربدر مشخص شود و سپس موارد اصلاحشده به تأیید مراجع گمرکی برسد.
چطور کارنه تیر دریافت کنید؟
اکنون که با اهمیت و ضرورت دریافت کارنه تیر آشنا شدهاید، زمان آن رسیده تا معیارهای لازم برای اخذ این سند را برآورده کنید تا از مزایای آن بهرهمند شوید. قوانین ملی دریافت کارنه تیر در کشورهای عضو کنوانسیون TIR اندکی با یکدیگر متفاوت است. اما بهصورت کلی میتوان گفت که معیارها و الزامات مشترک برای دریافت این سند به شرح زیر هستند:
- تمامی الزامات ضمانت تعیینشده توسط انجمن را رعایت کرده و ودیعۀ تضمینی را پرداخت کنید.
- هیچیک از قوانین گمرکی یا مالیاتی را در گذشته نقض نکرده باشید.
- اظهارنامۀ تعهد به انجمن ملی حمل و نقل جادهای را ارائه کنید.
اگر معیارها و الزامات فوق را داشته باشید، امکان دریافت سند کارنه تیر وجود دارد.
برای دریافت مجوز کارنه تیر به چه نکاتی توجه کنید؟
- استفاده از TIR Carnet میتواند ریسک مالی به همراه داشته باشد؛ در چنین شرایطی مؤسسه ضامن، ظرفیت خاصی را برای سندهای در گردش در نظر خواهد گرفت.
- تمامی اسناد TIR Carnet صادرشده باید به همراه مشخصات کامل بهمدت 5 سال نگهداری شوند.
- برای دریافت کارنه تیر باید اطلاعاتی مانند نام شرکت، شمارهثبت شرکت، شرکا و نوع مالکیت آن را ارائه دهید.
- طبق ماده 38 کنوانسیون TIR، اداره گمرک کشور طرف قرارداد میتواند فعالیت دارنده سند را بهصورت موقت یا دائم تعلیق کند.
- طبق ماده 4 و 6 کنوانسیون TIR، گمرکهای کشور میتوانند مجوز دارنده کارنه تیر را بهطور کامل فسخ کنند. در چنین شرایطی کلیه کارنه تیرهای شرکت باطل خواهد شد.
- با امضای بیانیه قرارداد، سازمان مربوطه حق تعلیق فعالیت دارنده کارنه تیر را مطابق قوانین بینالمللی و داخلی خواهد داشت.
- در صورت تعلیق دائم فعالیت دارنده کارنه، تمامی سندهای کارنه تیر باید تحویل داده شود، اما تعلیق موقت قوانین خاص خود را دارد.
- در صورت بروز مشکل برای کالاها در گمرک، باید مطابق با رویههای قانونی برخورد شود.
- با هدف پشتیبانی از حقوق، عوارض و مالیات گمرکی، ضمانت بینالمللی برای سند TIR Carnet در نظر گرفته میشود. بنابراین هرگونه ادعای تخطی از قوانین و مقررات گمرکی میتواند تحت پوشش این ضمانت بینالمللی قرار گیرد.
در بخشی از موارد فوق اشاره شد که دارنده کارنه تیر موظف است که برای حفظ منافع شرکت، کلیه سوابق مجوزهای خود برای هر سفر را بهمدت 5 سال نگهداری کند. این سوابق باید شامل اطلاعات زیر باشند:
- شماره سریال کارنه تیر؛
- تاریخ دریافت مجوز؛
- شماره کامیون حمل کالاها؛
- اسامی رانندگان، تاریخ و محل بارگیری؛
- مسیر حمل کالاها؛
- نام و آدرس گمرک مقصد و محل دریافت گواهی پایان عملیات تیر؛
- تاریخ حضور در گمرک مقصد و تاریخ ارجاع کارنه تیر به مؤسسه به همراه روش ارجاع.
مقررات استفاده از سند TIR Carnet چیست؟
برای استفاده از سند TIR Carnet لازم است یکسری مقررات را رعایت کنید که به شرح زیر هستند:
- تاریخ سند کارنه تیر باید اعتبار داشته باشد.
- هر سند تنها برای یک کالا یا یک سفر صادر خواهد شد.
- کالاها باید در کشور مبدأ بارگیری، بازرسی و مُهروموم شده و تنها در کشور مقصد تخلیه شوند.
- وسیله حمل باید کلیه استانداردهای کنوانسیون TIR را داشته و مورد تأیید نمایندگیهای این کنوانسیون در تمامی کشورهای عضو باشد.
- وسیله حمل نباید در طول مسیر، کالای جدیدی را بارگیری کند.
- اگر کالاها وارد یکی از کشورهای غیرعضو در کنوانسیون TIR شوند، روندهای قانونی در این کشور به حالت تعلیق درمیآید.
- دفترچه کارنه تیر باید کلیه کالاهای بارگیریشده را پوشش دهد.
هزینه کارنه تیر چقدر است؟
کنوانسیون TIR سالانه با درنظرگرفتن فاکتورهای مشخصی، هزینه دریافت کارنه تیر را مشخص میکند. هزینه کارنه تیر برای سال 2024 به شرح جدول زیر است.
نوع کارنه تیر | هزینه |
6 Volets | 100 دلار |
14 Volets | 150 دلار |
حداکثر تضمین TIR Carnet چقدر است؟
حداکثر میزان تضمین سند TIR به کشور موردنظر بستگی دارد. اما حداکثر مبلغ توصیهشده محدود بوده و میتواند بین 50.000 یورو تا 100.000 یورو برای هر مجوز باشد. کد انجمن ایران ICCIMA (57) بوده و میتوانید اطلاعات آن را در سایت iru.org مشاهده کنید.
حداکثر تضمین TIR Carnet برای کشور ایران 100.000 یورو است.
مدت اعتبار کارنه تیر چقدر است؟
تا قبل از سال 1397، سند یا مجوز کارنه تیر دارای 75 روز اعتبار بود. اما از سال 1397 به بعد، تمامی دفترچههای 6برگی و 14برگی دارای اعتبار 120 روز خواهند بود.
کارنه دو پاساژ چیست؟
کارنه دو پاساژ نیز نوعی از کارنه تیر است، با این تفاوت که این سند تنها برای تردد خودروهای شخصی بین کشورهای عضو کنوانسیون TIR صادر میشود. بنابراین، هر خودرو با دریافت کارنه دو پاساژ میتواند بدون تشریفات گمرکی و تنظیم اظهارنامه گمرکی از گمرک کشورها عبور کند.
کارنه تیر و CMR چه تفاوتی دارند؟
CMR مانندTIR یک کنوانسیون برای تسهیل فرایند حمل و نقل جادهای بین کشورهاست. به همین دلیل بسیاری از افراد این 2 سند را با یکدیگر اشتباه میگیرند، درحالیکه CMR و TIR Carnet تفاوتهای زیادی دارند.
- کنوانسیون CMR روی روابط فرستنده، حملکننده و گیرنده کالا نظارت دارد، درحالیکه کنوانسیون TIR روی ارتباط حملکننده، گمرک و سازمان ضامن نظارت دارد.
- سند CRM بیمه مسئولیت دارد، اما بهعنوان سند مالکیت شناخته نمیشود.
- سند CMR شباهت زیادی به بارنامه دارد.
- سند CMR در 3 نسخه برای فرستنده، حملکننده و گیرنده صادر میشود، درحالیکه سند TIR Carnet فقط برای حملکننده و گمرک صادر خواهد شد.
کارنه تیر و کارنه دو پاساژ چه تفاوتی دارند؟
سند کارنه تیر مجوزی برای حمل و نقل جادهای بینالمللی کالاهای تجاری است، درحالیکه سند کارنه دو پاساژ مجوزی برای تردد خودروهای شخصی بین کشورهای مختلف است.
نتیجهگیری
در این مقاله با مفهوم کارنه تیر و نحوه دریافت آن آشنا شدید. اکنون میدانید برای حمل آسان و سریعتر هر نوع کالایی به این مجوز نیاز خواهید داشت. دریافت TIR Carnet نیازمند رعایت قوانین و مقرراتی است که بین کشورهای عضو کنوانسیون TIR به رسمیت شناخته شده است و البته باید هزینهای نیز برای الصاق پلاک آبی TIR پرداخت کنید. با توجه به اینکه ممکن است کالا در مسیر جادهای از کشورهای مختلفی عبور کند، برای حفظ امنیت، جلوگیری از آسیب کالا، عدم بازرسی در هر گمرک و افزایش سرعت ارسال، برای دریافت این مجوز بینالمللی اقدام کنید.